BM MÜLTECİLER YÜKSEK KOMİSERLİĞİ (UNHCR): KASIM 2023’TEN BU YANA 2026 MÜLTECİ ROHİNGYA ENDONEZYA’YA ULAŞTI

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Cuma günü yaptığı açıklamada, 2023 Kasım ayından 2024 Eylül ayına kadar Endonezya’ya giden ve çoğunluğunu kadınların oluşturduğu Rohingya mültecilerin sayısının 2026 kişiye ulaştığını açıkladı.

Mülteciler Yüksek Komiserliği, en son raporunda, Rohingya mültecilerinin, korunma, aile birliği, geçim kaynakları ve eğitim arayışıyla Myanmar ve Bangladeş'ten tehlikeli deniz yolculukları yaptığını belirtti. 2023'ün son haftaları ve 2024'ün başlarında, Endonezya'ya gelen botların sıklığı ve karaya çıkan insan sayısının hızla arttığını ifade etti.

Raporda, Kasım 2023’ün ortasından 20 Eylül 2024’e kadar, 2026 Rohingya mültecisini (bunların %73'ü kadın ve çocuk) taşıyan 15 botun Endonezya'nın Aceh ve Kuzey Sumatra bölgelerinde karaya oturduğu belirtildi. Birçoğu Endonezya'dan ayrılmış olsa da, hala 1175 mülteci Aceh, Kuzey Sumatra ve Riau bölgelerindeki gayri resmi ve geçici barınma yerlerinde kaldığı açıklandı.

Yeni gelenlerin BM Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne verdiği bilgilere göre, deniz yolculuğu yapan bireylerin sayısındaki artış, bir dizi faktörden kaynaklanmaktadır. Bu faktörler arasında Myanmar'daki devam eden istikrarsızlık, Rohingyaların yerinden edilmesinin derinlerinde yatan sebeplerin ele alınmasında ilerleme kaydedilmemesi ve geri dönüş için uygun koşulların sağlanmaması, artan güvenlik sorunları, Bangladeş'teki mülteci kamplarındaki insani yardımların azalması, aktif kaçakçılık ağları ve deniz yolculuğu maliyetlerinin düşmesi yer almaktadır.

Rohingya Teknesinin Batması

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, bu yolculukların son derece tehlikeli olduğunu ve genellikle sefere elverişsiz gemiler veya teknelerle, vicdansız bir mürettebatın yönetiminde gerçekleştirildiğini belirtti. Mart 2024'te, yaklaşık 142 Rohingya mültecisini taşıyan bir bot, Batı Aceh kıyılarında alabora oldu ve 27’si çocuk olmak üzere 67 yolcu boğularak hayatını kaybetti. Ayrıca, 2022 ve 2023 yıllarında, yaklaşık 800 mülteci Rohingya denizde öldü veya kayboldu. Bunlar arasında, Kasım 2023'te Endonezya'ya giden ve yaklaşık 200 mülteci taşıdığı düşünülen bir botun da battığı bildirildi.

Karaya çıkan mülteciler, denizde koruma ve güvenlikle ilgili zorluklarla karşılaştıklarını beyan etti. Bu zorluklar arasında toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, fiziksel istismar, yetersiz beslenme, sömürü ve gasp yer almaktadır. Rohingya mültecileri, bu tehlikelerin farkında olduklarını ancak yine de teknelere binmeye devam ettiklerini ifade etti. Bu durum, rapora göre, hakim korku ve umutsuzluk hissinin, bu tehlikeli yolculuklara çıkma kararlarını hızlandırdığını göstermektedir.

Geçmiş yıllarda, Endonezya'nın mültecilerle ilgili 2016 tarihli 125 sayılı başkanlık kararı uyarınca, Rohingya mültecilerini taşıyan zor durumdaki tekneler, Aceh'deki deniz kuvvetleri, yerel otoriteler ve kıyı toplulukları tarafından kurtarıldı ve karaya inmesine izin verildi. Karaya çıktıktan sonra, yetkililer için barınma yerleri belirlendi. Burada, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve diğer ortaklar tarafından koruma ve temel yardım sağlandı.

Endonezyalıların Rohingyalara Karşı Tutumu

Mülteci Rohingyaların yaşadığı zorluklara karşı birçok Endonezyalı, destekleyici yaklaşıp sempati duyarken, 2023'ün sonları ve 2024'ün başlarında botlarla gelen Rohingya mültecileri, ülkede daha önce görülmemiş bir karşıtlıkla yüzleşti. Bazı Rohingyaların karaya çıkması engellendi; diğerleri ise yerel topluluklar tarafından botlara bindirilip geri gönderildi. Karaya çıkan birçok mülteci için yetkililer tarafından uygun barınma tahsis edilmedi. Bu nedenle, son aylarda karaya inen yüzlerce mülteci, son derece tehlikeli, kalabalık ve temel yaşam standartlarından yoksun koşullarda yaşamaktadır. Bu durum, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği raporunun yayımladığı bilgilere göre, koruma ve yardım müdahale süreçlerini tehlikeye atmaktadır.

Mülteciler Yüksek Komiserliği, "Rohingya mültecileri yıl boyunca Bangladeş ve Myanmar'dan yolculuk yaparken, genellikle deniz koşullarının elverişli olduğu Kasım ile Mart ayları arasında hareket ediyorlar. 2024'ün son aylarında Endonezya'ya daha fazla mülteci Rohingya taşıyan botların ulaşması ihtimaline karşı, müdahalenin güçlendirilmesi için desteğe ihtiyaç vardır," şeklinde açıklamada bulundu.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, 2024 yılı için mevcut ve beklenen yeni nüfusun ihtiyaçlarına yanıt vermek amacıyla 2.2 milyon ABD doları gerekeceğini öngörmektedir. Şu ana kadar gerekli fonların yalnızca küçük bir kısmını aldıklarını vurgulayan komiserlik, "Rohingya botlarının gelişiyle ilgili yanıt hala ciddi bir finansman eksikliği yaşıyor," şeklinde açıklamada bulundu.